Bouwheer en bouwmeester

Dit boek gaat over bouwheren en bouwmeesters in stad en gewest Groningen tijdens de Republiek. Wie waren de bouwers en timmerlieden, over welke vaardigheden moesten gildeleden beschikken, wie waren de opdrachtgevers, maar ook: hoe zag op lokaal en gewestelijk niveau de organisatie eruit die al dat bouwen en verbouwen mogelijk moest maken?

Over de architectuur uit de zeventiende en achttiende eeuw in Groningen, Stad en Lande, is al het nodige gepubliceerd. Daarbij staat vrijwel altijd het object centraal in zijn materiële hoedanigheid en als drager van bepaalde stijlkenmerken. Hoe die gebouwen tot stand kwamen, blijft meestal onduidelijk. Gea van Essen heeft met dit boek voor Nederland pioniersarbeid verricht door uit een groot aantal nog niet eerder systematisch onderzochte archiefbronnen een minutieus beeld te reconstrueren van de mensen en mechanismen achter de gebouwen, bruggen en sluizen die stad en land van Groningen nog altijd sieren. Juist deze systematische aanpak heeft patronen aan het licht gebracht die met allerlei monografische studies niet zijn te achterhalen.

In dit boek wordt de bouwproductie in Groningen tussen Reductie en Franse tijd vanuit een nieuw gezichtspunt samenhangend in kaart gebracht. Ook het concrete bouwwerk zelf komt hierbij aan de orde als uitdrukking van de wensen en pretenties van overheid en particulieren. Uit de zorgvuldige analyse van Van Essen blijkt verder dat Groningen lang niet altijd alleen maar de modes en gewoonten van elders met enige vertraging heeft overgenomen. Een belangrijk resultaat van het onderzoek is de vaststelling dat de efficiënte en flexibele organisatie van het bouwen gunstig afsteekt bij wat we weten van steden elders in de Republiek.