Dagboek

Op 15 augustus 1891 beschrijft Sofia Tolstoj de houding van haar man, de beroemde schrijver Leo Tolstoj, als 'een opeenvolging van opwellingen, hartstocht gevolgd door een langdurige koude, dan weer hartstocht en opnieuw die kou.' Zij kon de fysieke driften van haar echtgenoot niet waarderen en zijn koelheid niet verdragen. Dat is een van de voornaamste oorzaken van de strubbelingen die dit achtenveertig jaar durende huwelijk kenmerkten. Er was een groot verschil in temperament, leeftijd, achtergrond, levensopvatting. Sofia was tot op grote hoogte voegzaam. Jarenlang verzorgde en verpleegde zij haar nukkige en vaak ziekelijke man. Met engelengeduld schreef zij zijn manuscripten over. Maar ondanks haar monumentale dienstbaarheid was Sofia een sterke persoonlijkheid, gevoelig, artistiek. Zij schreef zelf een veelgeprezen roman, verhalen, memoires en dit dagboek, dat pas onlangs voor het eerst integraal werd gepubliceerd. Hierin toont ze zich vol bewondering voor Tolstojs werk, maar zet zij ook al hun meningsverschillen uiteen. Zij had een wisselvallige, impulsieve aard, die wordt weerspiegeld in dit bijzonder menselijke, aangrijpende dagboek.