De productiemaatschappij

Na 1800 ontwikkelde het vak economie zich in snel tempo tot een zelfstandige wetenschap. Deze opkomst hing samen met de verbreiding van de ideeën van de Verlichting en in het bijzonder met de gedachte dat iedereen van nature gelijk was en dat de samenleving daarom zo moest worden ingedeeld, dat alle leden ontwikkeld en welvarend konden worden. Deze ideeën wekten in brede kring belangstelling voor de vraag hoe je de 'huishouding' of 'economie' van een staat het best kon bevorderen. Dit boek beschrijft de hechte band tussen economische wetenschap en politiek in Nederland. Dat de economie een aantrekkelijke wetenschap bleek te vormen voor socialistisch geöriënteerde maatschappijverbeteraars als Karl Marx, is uitgebreid gedocumenteerd. Minder bekend is dat de economische wetenschap ook een rol speelde bij de verbreiding van liberale ideeën, vooral rond 1848. Voor deze studie zijn met name de geschriften van economen uit die tijd over het 'vraagstuk der armoede' en 'de sociale kwestie' bestudeerd, omdat deze kwestie aanleiding zou geven tot een felle richtingenstrijd, die in feite het einde inluidde van de periode van het economisch liberalisme.