Dese bekommerlijke tijden

In de afgelopen decennia zijn veel boeken verschenen over armenzorg, armen en armoede. De meeste daarvan belichten één van deze onderwerpen. Vrijwel nooit worden deze drie in samenhang behandeld. In dit boek over de Stad Groningen in de periode 1594-1795 gebeurt dat wel. In deze periode raakten de particuliere instellingen van armenzorg steeds meer onder invloed van het stedelijk bestuur. Het zoeken naar een verklaring hiervoor is het hoofddoel van dit boek. Een bijzonder aspect van deze studie vormt de rol van oorlogen als verklaring voor armoede. In het Nederlandse armoedeonderzoek zijn de soldaten en hun gezinnen ten onrechte vaak buiten beeld gebleven. De positie van soldatengezinnen en de op hen gerichte armenzorg blijken belangrijke factoren in een garnizoensstad als Groningen. De aanwezige armlastige militairen en hun gezinnen stellen de armenzorg voor speciale problemen. In dit boek worden de soldatengezinnen als een bijzondere groep armen beschouwd en volgt een herwaardering van oorlogen als een factor bij het ontstaan van armoede.

Perioden met voedselschaarste en oorlogen veroorzaakten niet alleen een toename van armoede, zij leidden ook tot crises bij de stedelijke armenzorg. Deze crises veranderden de visie van vooraanstaande Groningers op hun rol bij de particuliere armenzorg en verscherpten conflicten tussen het stedelijke bestuur en de provinciale overheid over de financiering van soldaten. Zo is deze studie over armenzorg, armen en armoede ook verbonden met meer algemene thema’s uit de Groningse geschiedenis van de zeventiende en achttiende eeuw.

Albert Buursma (1960) studeerde geschiedenis aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij publiceert en ontwikkelt projecten met name op het gebied van de regionale geschiedenis van Noord-Nederland. ‘Dese bekommerlijke tijden’ is de handelsuitgave van het gelijknamige proefschrift.