Een nieuwer testament

Als op 5 juli 417 in het gekerstende Rome het proces begint tegen een groep heidense Romeinen die wordt beschuldigd van staatsgevaarlijke activiteiten, blijkt al snel dat het geen routineproces zal worden. Onder de beklaagden bevindt zich namelijk een man, wiens naam, herkomst en omstandigheden veel te raden overlaten. Op de hoogste magistraat, Hadrianus, maakt hij een bijzondere indruk: oeroude persoonlijke herinneringen komen bij hem naar boven. Tijdens de verhoren voelt de magistraat een grote onrust in zich opkomen, die te maken heeft met zijn kinderjaren doorgebracht aan de oevers van de Nijl. De naam van de beklaagde: Claudius Claudianus. Functie? Dichter in de hofdienst. Claudianus is aangeklaagd wegens beoefening van magie en het offeren aan afgoden; hij wordt verdacht van subversieve activiteiten. Tien jaar tevoren was dat voor de prefect Hadrianus reden om hem uit Rome te verbannen. Maar nu ze op 5 juli tegenover elkaar staan (Hadrianus en Claudianus) dringt het verleden zich pijnlijk en onvermijdelijk op. De confrontatie tussen de twee mannen blijkt een clash tussen twee culturen: die van het heidendom en het christendom, waarvan het pleit nog niet is beslecht. Met de modernste verteltechnieken brengt Hella S. Haasse het proces in beeld, zodat het boek, bijna veertig jaar na verschijnen, een frisse indruk maakt en de veelkantigheid van een zaak laat zien, die ook vandaag de dag niets aan belang heeft verloren. Hella S. Haase: 'Dit is mijn lievelingsboek.'