Heinrich Himmler

Reichsführer-SS Heinrich Himmler was het grote brein en de stuwende kracht achter de jodenvervolging. Als trouwe vazal van Hitler heeft hij ervoor gezorgd dat zijn SS het joodse vraagstuk mocht oplossen. Hij heeft op kordate en fanatieke wijze vormgegeven aan de industriële vernietiging van de Europese joden. Van alle Nazi-leiders was Himmler, zoals Richard Breitman in zijn baanbrekende studie aantoont, een man om gemakkelijk te onderschatten: klein, mollig, bijziend, kinloos en ziekelijk. Maar Himmler was de perfecte bureaucraat, een sluwe vos die zijn tegenstanders liever een dolkstoot in de rug toediende dan hen met open vizier te bestrijden. Als we de holocaust goed willen begrijpen is het noodzakelijk Himmler, de architect van de holocaust, te begrijpen.

Breitman is erin geslaagd in een gedegen, overtuigend, maar ook levendig beeld te schetsen van de antisemiet Himmler. De kippenboer en occultist die Reichsführer-SS en Groot-Inquisiteur van het Arische volk werd. Hij was een bescheiden en toch ook megalomane man met een grote voorliefde voor esoterie. Zijn gedrevenheid op het gebied van het joodse vraagstuk was groot. Al ruim voor de oorlog zinspeelde Himmler op het vermoorden van de Duitse joden en het gebruik van gaskamers. De crematoria moesten ervoor zorgen dat er zo min mogelijk sporen achterbleven van de genocide. Himmler is zich altijd bewust geweest van het misdadige karakter van het anti-joodse beleid. In ambtelijke stukken sprak hij liever van de 'grote verhuizing van de joden' dan van de 'deportatie'. De dood in de gaskamer noemde hij Sonderbehandlung.

Richard Breitman is hoogleraar aan de Universiteit van Washington en verbonden aan het United States Holocaust Memorial Museum. Voor zijn baanbrekende biografie Heinrich Himmler. De architect van de holocaust ontving hij de Fraenkel Prize for Contemporary History.