Homo universalis

Zorgwekkende ontwikkelingen stapelen zich op: klimaatverandering, migratiestromen, populisme, fragmentatie van de nationale, Europese en mondiale politiek, handelsconflicten en een wankel financieel bestel. Deze problemen zijn terug te voeren op de eenzijdige overwaardering van materialistische en individualistische waarden, waardoor mens en maatschappij rampzalige karikaturen van zichzelf zijn geworden. Moraliteit en menselijke maat zijn daarbij verloren gegaan. Om die te hervinden kunnen we terugkeren naar het ideale mensbeeld van de Renaissance, zoals dat gestalte kreeg in de door Leonardo da Vinci verbeelde homo universalis. Aan dat evenwichtige mensbeeld kan een moreel kompas worden ontleend, waarmee we een uitweg kunnen vinden uit de samenloop van zorgwekkende ontwikkelingen. Alleen wanneer we, net als de homo universalis, het evenwicht weten te bewaren tussen de fundamentele waarden kan er sprake zijn van menselijke waardigheid en duurzaamheid.