Jesu, meine Freude BWV 227

Onder de weinige motetten die van Johann Sebastian Bach bewaard zijn gebleven neemt Jesu, meine Freude BWV 227 een bijzondere plaats in. Het is het enige motet waarin een volledig koraal met een bijbeltekst wordt gecombineerd en dat grotendeels voor vijfstemmig koor is geschreven. Opmerkelijk is de elfdelige structuur waarbij een fuga het centrale deel vormt. Lange tijd werd aangenomen dat Bach bij deze structuur vooral symmetrie heeft willen nastreven, maar tekstinhoudelijke redenen zijn voor Bach belangrijker geweest. Zowel het koraal als de bijbeltekst vertonen inhoudelijk een eschatologische climax. Bach heeft de kern van de lutherse theologie met retorische middelen, metriek, melodiek, ritmiek, harmonie en intervallen op diepzinnige wijze verwerkt. Hij heeft getallen in motieven, coloraturen en maten zowel exegetisch als verwijzend gebruikt. Het lijkt aannemelijk dat Bach dit motet gecomponeerd heeft om de jongens van de Thomasschule te Leipzig goed oefenmateriaal aan te bieden en hen kennis te laten maken met de muziekopvatting waaruit hij werkte. Bach componeert in een voor zijn tijd verouderde stijl waarbij hij uitgaat van de lutherse, op de middeleeuwen teruggaande muziekbeschouwing. Voor de luisteraar van onze tijd is dan ook voor een goed verstaan van het motet Jesu, meine Freude kennis van die muziekbeschouwing en theologie onontbeerlijk. Met die kennis blijkt de compositie in alle opzichten een praedicatio sonora. dr. Eikelboom, A. Arie Eikelboom (1948) studeerde schoolmuziek, kerkmuziek, orgel, clavecimbel, muziektheorie en muziekwetenschappen. Hij is cantor-organist in de Maranathakerk te Den Haag, dirigent van het kamerkoor Magister Cantat en muzikaal leider van de Vlaardingse Bachcantatediensten. Vele jaren was hij docent aan het Nederlands Instituut voor Kerkmuziek van de Faculteit Muziek vande HKU voor Hymnologie, Liturgiek, Muziekgeschiedenis en Algemene Theoretische Vakken. Als docent kerkmuziek is hij actief bij IDE te Gorinchem en bij de cursus kerkmuziek van de PKN. Hij publiceerde diverse artikelen op humnologisch gebied in Eredienstvaardig en schreef composities voor koor en orgel.