Over de democratie in Amerika

‘Het werk van Alexis de Tocqueville over de democratie in de jonge Verenigde Staten, die hij in de jaren 1830 had bezocht, is van duurzamer gehalte gebleken dan alle werken van Karl Marx.’ – J.L. Heldring in NRC Handelsblad Alexis de Tocqueville (1805-1859) behoort tot de grootste politieke filosofen aller tijden. Hij staat bekend als theoreticus van de democratie en vroege criticus van de moderne massacultuur. Zijn magnum opus Over de democratie in Amerika is gebaseerd op een grote rondreis die Tocqueville maakte in 1831-1832. In de Nieuwe Wereld trof hij een samenleving aan die, meer dan de Europese, gelijkheid en individuele vrijheid met elkaar wist te combineren. Tocquevilles analyses van de democratische mens en instituties zijn zo beeldend en visionair dat ze talloze aanknopingspunten bieden voor de lezer van nu. Hij heeft een scherp oog voor zowel de sterke punten als de gevaren van de democratie: ‘Ik heb in Amerika een beeld gezocht van de democratie zelf, ik heb haar willen leren kennen, al was het maar om althans te weten wat wij van haar moesten verwachten of vrezen.’ ‘Tocqueville was de intellectueel als paradox: een energieke melancholicus, een daadkrachtige twijfelaar, een aristocraat die geloofde in de democratie, een ongelovige die de christelijke moraal nuttig vond, een politicus zonder partij. Tocqueville werd het voorbeeld van iemand die boven zichzelf uit kon denken. Hij werd een aristocraat van de geest.’ – Carel Peeters in Vrij Nederland