Stemmen uit een stille stad

Nederland aan de vooravond van de moderne tijd

Zwanenzang van het Haarlems regentendom

De 19de eeuw staat volop in de belangstelling, waarbij het accent ligt op de tweede eeuwhelft, als ook in Nederland de industriële revolutie zich aandient. Maar hoe zag het leven in een provinciehoofdplaats als Haarlem eruit in de eerste helft van de eeuw, na het einde van de Franse overheersing? In 'Stemmen uit een stille stad' laat Bert Koene de lezer aan de hand van brieven en documenten kennismaken met het Haarlem van C.J. de Bruyn Kops (Kees Kops), fabrikant van linnengarens en burgemeester. Het boek opent met de toevallige vondst van een pak brieven uit de persoonlijke correspondentie van Kops, waarin zijn belevenissen als soldaat in Napoleons leger centraal staan.

Van na de Franse tijd lezen we in de correspondentie met zijn echtgenote en andere familieleden over het wel en wee van familie en gezin, zakelijke beslommeringen, visites, uitstapjes, roddels, stadsbestuur, en lokale en nationale politiek. Kops was buitengewoon lid van de Tweede Kamer toen in 1848 de grondwetsherziening van Thorbecke tot stand kwam.

Naast Kops speelt ook diens rijke pleegbroer Beels, heer van Heemstede, een grote rol in dit verhaal. Als contrast met het regentendom wordt een levendig beeld geschetst van de onderkant van de maatschappij. Haarlem was een stille stad zonder veel bedrijvigheid, waar de elite nog de dienst uitmaakte, maar waar de contouren van een nieuwe tijd zich al aftekenden.