Verkenningen van Zuid-Afrika

Tot aan de 19de eeuw was Afrika ten zuiden van de Sahara voor Europeanen een vrijwel gesloten gebied. Alleen vanuit de Kaap was het mogelijk om diep het binnenland in te reizen. Zuid-Afrika speelde daarom een belangrijke rol in het beeld dat zich in het 18de-eeuwse Europa van het continent Afrika vormde.

Siegfried Huigen analyseert hoe zuidelijk Afrika in tekst en beeld werd voorgesteld in de periode dat het gezag over de Kaapkolonie berustte bij de VOC en de Nederlandse staat (1652 - 1814). Hij belicht hoe studies en verslagen van reizigers met verschillende wetenschappelijke en politieke achtergronden tot stand kwamen en hoe deze de beeldvorming in Europa beïnvloedden. Ook de binnenlandse expedities van de VOC - naar de mythische, hoogontwikkelde beschaving Monomotapa - komen aan bod, hoewel deze vooral een economisch en nauwelijks een wetenschappelijk motief hadden.

Huigen verklaart hoe tekst en beeld zich tot elkaar verhouden en beschrijft de ontwikkeling van de antropologie en van de koloniale wetenschapsbeoefening in Zuid-Afrika. Hij belicht de bijdragen die Kolb, Gordon, Barrow, Le Vaillant en Alberti leverden aan het wetenschappelijk discours over Zuid-Afrika. Sommigen toonden grote (etnografische) waardering voor de 'inboorlingen'. De grote filosofen van de Verlichting- zoals Rousseau - maakten dankbaar gebruik van deze observaties. Ze meenden daarin modellen te vinden voor een gelukkiger samenleving.

Siegfried Huigen doceert sinds 1988 aan universiteiten in Zuid-Afrika. Hij is thans werkzaam als associate professor Nederlandse Letter-kunde aan de Universiteit van Stellenbosch. Hij is auteur van De weg naar Monomotapa (1996), mederedacteur van Interpretations of colonial representations (2004) en hoofdredacteur van Tydskrif vir Nederlands en Afrikaans.