Zeemansgezinnen in bezet Nederland

Jet Spits & Johan van der Wal: Zeemansgezinnen in bezet Nederland

Toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak werden de zeelieden die dienden op de buitengaats verblijvende schepen, in één klap gemilitariseerd. Als ze pech hadden kwamen ze in Duitse dienst, de meesten kwamen onder geallieerd gezag. Ze waren helemaal niet op militaire opdrachten ingesteld. Het transporteren van legermaterieel werd met gevaar voor lijf en leden uitgevoerd. De bemanningsleden leefden elke keer in doodsangst dat er een torpedo zou inslaan. Het aantal slachtoffers onder de zeelui is onevenredig groot geweest. De geestelijke schade onder de overlevenden was ook erg hoog, al werd daar niet veel over gepraat.

Intussen hadden de achtergebleven zeemansgezinnen het al die jaren bijzonder zwaar. De vrouwen en kinderen waren immers niet alleen verstoken van man of vader; ook inkomsten waren er niet meer. Dit boek vertelt hoe hier mondjesmaat oplossingen voor kwamen, veelal georganiseerd door het verzet. Feitenmateriaal en persoonlijke verhalen geven in dit boek een beeld van een steeds weer over het hoofd gezien onderdeel van de oorlog.

Historicus Johan van der Wal is zelf zoon van een zeeman uit deze periode. Zijn vader vertrok eind 1939 voor wat een reis van een half jaar moest worden. In plaats daarvan keerde hij in oktober 1945 terug uit een bloederige oorlog, een schip en tal van collega’s op zee achterlatend. Het gezin moest in de oorlog maar zien hoe het zich redde. Eenmaal thuis werd zijn vader geconfronteerd met ongeloof, onverschilligheid, slecht personeelsbeleid en later ook nog eens met karige pensioenvoorzieningen. Jet Spits werkt als historica bij Geschiedenis Consultants te Groningen.

Dit boek doet eindelijk recht aan de verschrikkingen van de zeelieden en hun families tijdens de oorlog.